Voor mensen met reuma is een gezond gewicht nog extra belangrijk. Een gezond gewicht vermindert de klachten en de gevolgen van reuma. Mensen met reuma zijn gebaat bij gevarieerd en matig eten, voldoende bewegen, stress voorkomen en goed slapen. Er komen steeds meer geneesmiddelen die het gewicht kunnen laten dalen, maar die zijn zelden een oplossing.
Wanneer is er sprake van overgewicht en obesitas?
Er zijn twee manieren om te bepalen of je overgewicht of obesitas heeft. Dat kan door jouw Body Mass Index (BMI) te berekenen. De BMI geeft aan of jouw gewicht past bij jouw lengte. De BMI wordt berekend met de volgende formule: lichaamsgewicht gedeeld door lichaamslengte in het kwadraat. Ben je bijvoorbeeld 72 kilo en je hebt een lengte van 1 meter 70, dan is je BMI: 72/1.70² = 24,9. Er zijn ook verschillende websites (zoals www.voedingscentrum .nl) waar je de BMI kunt laten berekenen. De BMI is minder geschikt voor als je heel gespierd bent, zwanger bent, borstvoeding geeft, heel lang of heel klein bent, of een Aziatische achtergrond hebt. Een BMI boven de 25 betekent overgewicht, boven de 30 wordt er gesproken van obesitas.
Een andere manier om te kijken of je overgewicht hebt, is het meten van de middelomtrek. De middelomtrek geeft een inschatting hoeveel lichaamsvet iemand heeft. Om de middelomtrek te bepalen leg je een meetlint om de middel, precies ter hoogte waar de buik het dikst is. Er is sprake van overgewicht als bij vrouwen de omtrek van de buik groter is dan 80 centimeter of bij mannen groter dan 94 centimeter.
Overgewicht en obesitas bij reumatische aandoeningen
Bij mensen met reumatische aandoeningen is, zoals gezegd, het extra belangrijk om op het gewicht te letten. Zo hebben mensen met inflammatoire reumatische aandoeningen die overgewicht hebben, vaak meer klachten en lijken sommige geneesmiddelen ook iets minder goed te werken. Men denkt dat dit komt omdat het vetweefsel zelf ook een rol heeft in het ontstekingsproces. Ons lichaamsvet “hangt” niet passief aan ons lichaam vast, maar huisvest ook allerlei (immuun)cellen die ontstekingsstimulerende stofjes produceren. Overgewicht zorgt dus voor nog meer ontsteking dan iemand met ontstekingsreuma al had.
Overgewicht speelt ook een belangrijke rol bij artrose. En niet alleen omdat bij mensen die zwaar zijn, de knie- en heupgewrichten zwaarder worden belast. Want interessant genoeg treedt handartrose ook meer op bij mensen met overgewicht, terwijl bij zware mensen de handen niet meer worden belast. Ook hier speelt het vetweefsel een belangrijke rol. Daarnaast is de glucosehuishouding van mensen met overgewicht minder goed en hebben mensen met overgewicht ook minder goede bloedvaten. Ook dit zorgt voor een verergering van artroseklachten.
Tot slot hebben mensen met reuma (vooral als de ziekte nog actief is), door hun ziekte een grotere kans op hart- en vaatziektes. Het is dan ook extra belangrijk om risicofactoren voor hart- en vaatziektes (zoals overgewicht) te verminderen.
Hoe kun je afvallen?
Je kunt alleen afvallen door kleine stapjes te zetten. Een tijdje niet of weinig eten helpt op de lange termijn niet om af te vallen. Maar door, al is het maar vijf tot tien procent van jouw gewicht, af te vallen, dalen de gezondheidsrisico’s van overgewicht behoorlijk. De basis van afvallen is toch het minder gaan eten en meer bewegen. Het Voedingscentrum adviseert om gewicht te verliezen door middel van een gezond en volwaardig eetpatroon volgens de Schijf van Vijf in combinatie met meer bewegen. Eet hierbij voldoende groente en fruit, gebruik met name volkoren producten, neem dranken zonder suiker en gebruik vloeibare oliën en vetten.
Als je wilt afvallen is het daarnaast verstandig om 1 uur per dag actief te bewegen. Dat kan door elke dag een uur te bewegen, maar twee keer een half uur mag ook. Je kunt bij actief bewegen denken aan stevig wandelen, fietsen naar het werk of intensief huishoudelijk werk. Iedere dag actief bewegen is beter dan drie keer per week intensief sporten en de rest van de dagen weinig te bewegen.
Tot slot is het verstandig om stress te reduceren en goed te slapen. Als je last hebt van stress komt het stresshormoon cortisol vrij. Dit hormoon zorgt ervoor dat er extra suiker aan het bloed wordt afgegeven. Wanneer vervolgens ons lichaam die glucose niet verbruikt, wordt de glucose opgeslagen in (buik)vet.
Mensen die niet goed slapen, hebben overdag meer honger. Ook leidt minder goed slapen tot het vrijkomen van net de verkeerde hormonen waardoor we extra honger krijgen. Probeer daarom goed en lang genoeg te slapen.
Geneesmiddelen om af te vallen?
Elon Musk en Boris Johnson gaven het al toe in de media. Zij gebruiken geneesmiddelen om af te vallen. Voor deze middelen is de laatste tijd veel aandacht. Mede ook omdat sommige fabrikanten social media en bekende mensen inzetten, om hun “afval-”geneesmiddelen beter te verkopen. En ja, deze middelen kunnen ervoor zorgen dat mensen best wel wat kilo’s afvallen. Maar het zijn wel (dure) middelen die waarschijnlijk levenslang gebruikt moeten worden. Het is bovendien nog onvoldoende bewezen of deze middelen er uiteindelijk voor zorgen dat de mensen die deze middelen gebruiken minder hart- vaatziektes krijgen. Kortom, er moet nog meer onderzoek gedaan worden naar de meerwaarde van deze middelen en de veiligheid op de lange termijn. Voor sommige mensen met ernstig overgewicht zouden deze middelen mogelijk een optie kunnen zijn, naast de toepassing van leefstijladviezen zoals voldoende bewegen en gezond eten. Maar voor de meeste mensen zou het uitvoeren van leefstijladviezen afdoende moeten zijn om af te vallen.
