“Ontstekingsreuma is op dit moment niet te genezen. Ook kunnen we niet goed voorspellen wie een vorm van ontstekingsreuma gaat krijgen. Zelfs als we weten welke mensen een verhoogd risico hebben op dergelijke ziekten, kunnen we op dit moment nog niet voorkomen dat deze mensen ziek worden. Als we reuma niet goed behandelen, ontstaat er onomkeerbare schade aan de gewrichten. Dit leidt tot een beperkte mobiliteit en een verminderde kwaliteit van leven. Het is daarom belangrijk om deze reumatische aandoeningen in een vroeg stadium te herkennen en te behandelen”, zegt Bolt.
Ze denkt dat er meer kennis nodig is over de biologische mechanismen die betrokken zijn bij het ontstaan van ontstekingsreuma. Wat gebeurt er precies in de cellen van mensen met ontstekingsreuma? En hoe wijkt dat af van wat er in dezelfde cellen gebeurt van gezonde mensen? Bij mensen met (een verdenking op) ontstekingsreuma is het gebruikelijk om soms bloed af te nemen of een stukje weefsel van het ontstoken gewricht te onderzoeken met bijvoorbeeld een mini-kijkoperatie. In haar proefschrift pleit Bolt echter ook voor het onderzoeken van weefsel uit de lymfeklieren van mensen met (een risico op) ontstekingsreuma. Ze promoveerde afgelopen zomer aan de Universiteit van Amsterdam.
Veranderingen in de lymfeklieren bij mensen met reuma
Lymfeklieren spelen een belangrijke rol in onze afweer. Ze activeren belangrijke afweercellen. De cellen van het afweersysteem worden normaal gesproken ingezet om het lichaam te beschermen. Bij ontstekingsreuma richten de afweercellen zich echter tegen het eigen lichaam. Bolt:” Eerdere studies hebben laten zien dat er bij mensen met reumatoïde artritis veranderingen optreden in cellen in de lymfeklieren. En dat gebeurt al voordat mensen ziek worden. Ik denk daarom dat lymfeklieronderzoek nieuwe inzichten kan opleveren over het ontstaan van ontstekingsreuma.”
Ze onderzocht of er afwijkingen voorkomen in cellen uit de lymfeklieren van mensen met ontstekingsreuma. Hiervoor werd met behulp van een echo met een holle naald weefsel weggenomen uit een lymfeklier in de lies van studiedeelnemers. Bolt: “De samenstelling van het lymfeklierweefsel van mensen met ontstekingsreuma was anders dan het weefsel van gezonde vrijwilligers. Bij mensen met ontstekingsreuma vonden we bijvoorbeeld een hoger aantal neutrofielen. Dat zijn afweercellen die normaal gesproken vooral in het bloed zitten. Deze bevinding was interessant omdat we weten dat neutrofielen betrokken zijn in lokale ontstekingsreacties bij diverse vormen van ontstekingsreuma. Er is meer onderzoek nodig om vast te stellen of neutrofielen in de lymfeklieren een rol spelen bij het ontstaan van ontstekingsreuma en welke rol dat dan is.”
Niet meer belastend dan bloedprikken
Lymfeklierbiopten worden beschouwd als ingrijpend en belastend voor de deelnemers. Maar zijn ze dat ook? Bolt ondervroeg de deelnemers aan de lymfeklierstudie over hun ervaringen. “De deelnemers gaven aan dat zij het lymfeklierbiopt niet pijnlijker vonden dan bloedprikken. Ze hadden er achteraf ook niet veel last van. Dat betekent dat een lymfeklierbiopt voor de patiënt niet per se meer belastend is dan bloedprikken, al komt er natuurlijk wel iets meer bij kijken. Dat is een waardevol inzicht en geeft aan hoe belangrijk het is om patiënten te betrekken bij je onderzoek.”
Lees het hele artikel in ReumaMagazine 8-2023.
