Het DNA-profiel van een patiënt heeft invloed op de verwerking van bepaalde medicijnen door het lichaam. Met kennis van het DNA-profiel kunnen artsen en apothekers de dosering van medicatie nog beter afstellen op de patiënt. Sinds kort is deze waardevolle informatie beschikbaar via de DNAmedicatiepas. “Jouw genen bepalen hoe snel bijvoorbeeld een antidepressivum wordt afgebroken door jouw lichaam”, vertelt ziekenhuisapotheker en klinisch farmacoloog bij het LUMC Jesse Swen. “Als dit langzamer is dan gemiddeld, blijft het medicijn langer in het lichaam waardoor de dosis moet worden verlaagd om bijwerkingen te voorkomen.” In de DNAmedicatiepas is deze genetische informatie per patiënt gekoppeld aan Nederlandse medicijnvoorschriften.
Innovatiebudget voor DNAmedicatiepas
Swen werkte nauw samen met Pierre Bet, ziekenhuisapotheker en klinische farmacoloog bij Amsterdam UMC, om de DNAmedicatiepas te ontwikkelen. Bet: “Samen met Martina Cornel van onze afdeling Klinische Genetica ontvingen we in 2017 een innovatiebudget van Amsterdam UMC. We zochten naar mogelijkheden om gebruik te kunnen maken van DNA-analyses die al gedaan waren door een klinisch geneticus.” Ondertussen was het LUMC in 2016 begonnen om genetische informatie van personen die genetisch onderzoek ondergaan, zogenoemde whole exome screening (WES), te bestuderen. “Dit sloot naadloos bij onze wens aan”, aldus Bet. “Die samenwerking resulteerde in het gebruik van DNA-analyses in de DNAmedicatiepas.”
Gegevens reizen mee met patiënt
Deze pas is al aan meer dan duizend patiënten uitgereikt. De persoonlijke pas heeft een versleutelde QR-code met daarin DNA-code van de patiënt. De patiënt laat de kaart zien bij de apotheek of arts. De pas wordt gescand en de arts of apotheker ziet gelijk of het recept moet worden aangepast op basis van het genetisch profiel van de patiënt. “De informatie reist op deze manier met de patiënt mee door de zorgketen. Zij hebben zelf de controle over waar deze informatie terechtkomt. Uit onderzoek blijkt dat patiënten hier heel enthousiast over zijn en dat ze hem al regelmatig gebruiken”, vertelt Swen. Het uiteindelijke doel van Swen en Bet is dat er in heel Nederland een uniforme werkwijze is waardoor patiënten overal hun medicatiepas kunnen gebruiken.
Versleutelde gegevens
De DNAmedicatiepas is voorlopig nog niet voor elke patiënt in het ziekenhuis beschikbaar. “We hebben alleen genetische informatie van personen die om een andere reden al een genetische onderzoek ondergaan. Denk bijvoorbeeld aan kinderen die met een aangeboren afwijking bij de klinisch geneticus terechtkomen”, zegt Swen. Met het overgrote deel van deze informatie doet de klinisch geneticus niets. “Dat is eigenlijk zonde”, legt Swen uit.
Toegevoegde waarde
Een groot Europees onderzoek onder leiding van het LUMC onderzoekt of de pas daadwerkelijk bijwerkingen vermindert en de effectiviteit verbetert. Ze verzamelen gegevens van ruim 7000 mensen waarvan de helft een DNAmedicatiepas heeft. Binnenkort verwachten ze de eerste resultaten.
Wil je meer weten over reuma? Kijk dan in de rubriek Reuma van A tot Z.
