Twee pijlers
Het onderzoek van Loes van Herpen rust op twee pijlers. Ze bekeek de mogelijkheden om tijdens de ziekenhuisopname de eigen medicatie te blijven gebruiken (DoorGebruik van ThuisMedicatie, DGTM) én ze onderzocht of die medicijnen dan ook in eigen beheer kunnen blijven (Medicatie In Eigen Beheer, MIEB). In dat laatste geval houdt de patiënt ook tijdens het verblijf in het ziekenhuis een rol in het gebruik van medicijnen.
Mensen in het ziekenhuis ontvangen doorgaans de zorg passief, ook als het gaat om het geneesmiddelgebruik. De verpleegkundige pakt de geneesmiddelen en dient ze toe. Hoe anders is dat thuis! Daar zijn de meeste mensen zelf volledig verantwoordelijk voor het pakken en gebruiken van hun geneesmiddelen. Kan de patiënt dan ook in het ziekenhuis niet meer verantwoordelijkheid krijgen over zijn eigen geneesmiddelgebruik?
Onnodige kosten en verspilling
“Natuurlijk zijn er situaties waarbij patiënten te ziek zijn om zelf voor hun geneesmiddelen te zorgen,” zegt ziekenhuisapotheker Loes van Herpen. “Maar vaak kan het wel. Sterker nog, het niet betrekken van patiënten brengt zelfs veiligheidsrisico’s met zich mee. Ook leidt het tot onnodige kosten en verspilling van geneesmiddelen.” De zelfredzaamheid van patiënten wordt bovendien groter als je ze betrekt bij hun geneesmiddelgebruik in het ziekenhuis. Dit patient empowerment draagt bovendien bij aan de geneesmiddelveiligheid.
DoorGebruik van ThuisMedicatie
De strategie dat mensen hun eigen geneesmiddelen meenemen naar het ziekenhuis die daar door de verpleegkundigen worden toegediend, heet DoorGebruik van ThuisMedicatie (DGTM). Wanneer DGTM wordt gecombineerd met Medicatie In Eigen Beheer (MIEB) beheren patiënten die daartoe in staat zijn, in het ziekenhuis ook zelf hun geneesmiddelgebruik, inclusief het bewaren ervan.
Verspilling gedaald
Van Herpen onderzocht niet alleen de haalbaarheid van DGTM en MIEB, maar bestudeerde ook het effect ervan op geneesmiddelveiligheid, doelmatigheid en duurzaamheid in de zorg. Uit een landelijk onderzoek bleek dat de kosten van verspilde geneesmiddelen door DoorGebruik van ThuisMedicatie daalden met zo’n 40% van € 4000 naar € 2500 per 100 patiëntdagen. Van Herpen constateerde meer voordelen: “Het ziekenhuispersoneel was minder tijd bezig met het geneesmiddelproces, namelijk 5,2 uur minder per 100 patiënten, en ook verschoven werkzaamheden van artsen en verpleegkundigen naar apothekersassistenten. Denk aan het informeren van patiënten over geneesmiddelen.”
En er is meer. Mensen die DGTM kregen, vonden hun kennis over hoe ze hun geneesmiddelen moeten gebruiken, groter dan mensen die de standaardzorg kregen. “Maar,” voegt Van Herpen hieraan toe: “er was geen verschil tussen beide groepen in de kennis over de reden en wijze van gebruik van de geneesmiddelen. Wél vonden de mensen die DGTM kregen, dat ze beter wisten welke geneesmiddelen ze gebruikten tijdens een ziekenhuisverblijf. Ook vond de meerderheid DGTM veiliger. Daar komt nog bij dat de meesten de voorkeur gaven aan DGTM boven de standaardzorg, ongeacht of ze er al ervaring mee hadden.”
Uit het analyseren van vragenlijsten en diepte-interviews bleek dat de meeste patiënten een positieve kijk hadden op Medicatie In Eigen Beheer, maar dat sommigen twijfelden aan de noodzaak om de huidige zorg te veranderen. En dan ging het vooral om zorgen over de geneesmiddelveiligheid.
Lees het hele artikel in ReumaMagazine 2-2023.
