Door methotrexaat tijdelijk in deze ‘pre-reumafase’ voor te schrijven, hebben patiënten langdurig minder gewrichtsontstekingen, pijn en fysieke beperkingen. “Methotrexaat wordt momenteel pas voorgeschreven nadat de diagnose reumatoïde artritis, ofwel gewrichtsreuma, is gesteld”, vertelt hoogleraar Reumatologie Annette van der Helm. “Eigenlijk is dat te laat, de ziekte is dan al chronisch.” Door methotrexaat aan patiënten te geven die nog geen reuma hebben maar dit waarschijnlijk wel krijgen, hoopten de onderzoekers reuma te voorkomen, of de ziektelast te verminderen.
Annette van der Helm: 'Stap in de goede richting'
De studie laat zien dat het krijgen van gewrichtsreuma niet volledig te voorkomen is door de vervroegde behandeling. Wel werd de diagnose door de behandeling uitgesteld. Daarnaast had de patiëntengroep die tijdelijk methotrexaat kreeg voorgeschreven blijvend minder last van pijn, ochtendstijfheid en belemmeringen in het dagelijks functioneren. Ook waren er op MRI-scans minder gewrichtsontstekingen te zien. “Ondanks dat reuma niet voorkomen werd, is dit wel een mooie stap richting het verminderen van de ziektelast voor deze patiëntengroep”, zegt Van der Helm. “Bovendien is dit het eerste bewijs dat het zinnig kan zijn om de behandeling in de ‘pre-reumafase’ te starten.”
Deze studie werd binnen de Medical Delta uitgevoerd, met steun van ZonMw en ReumaNederland. Gedurende acht jaar deden ruim 230 patiënten mee. “Zij hadden allemaal last van gewrichtspijn en gewrichtsontstekingen die op de MRI te zien waren en waarvan gedacht werd dat het een voorbode voor reuma was”, zegt promovenda Doortje Krijbolder. Honderd procent zeker weten of iemand gewrichtsreuma ontwikkelt, dat doen reumatologen echter niet van te voren. Gedurende een jaar werden deze pre-reumapatiënten behandeld met methotrexaat of een placebo. Vervolgens werden ze nog een jaar gevolgd om te kijken of de effecten van de behandeling aanhielden.
Optimale behandeling
“Reumatoïde artritis is erg belastend in het dagelijks leven van patiënten en hun omgeving. Onze studie is een mooie stap richting preventie van gewrichtsreuma”, zegt Van der Helm. “Om volledige preventie te bereiken is het in de toekomst nodig om de moleculaire processen die verantwoordelijk zijn voor de chronische aard van deze ziekte beter te begrijpen.”
