Rolstoelen verdwijnen uit wachtkamer

Regelmatig hoor je zeggen dat rond reumatoïde artritis (RA) de afgelopen decennia veel vooruitgang is geboekt. De biologicals kwamen, waarmee mensen kunnen worden geholpen die voorheen op geen enkel medicijn reageerden. Ander feit: zaten vroeger in de wachtkamer veel patiënten met krukken of in een rolstoel, tegenwoordig is dat maar een kleine minderheid.

Moeilijk te behandelen

Toch is er nog steeds een aanzienlijke groep mensen met RA van wie de ziekte niet goed behandelbaar is - difficult to treat, zeggen artsen. De medicijnen werken niet of onvoldoende, ook biologicals slaan niet aan. Jeroen Christiaans, arts-onderzoeker bij Amsterdam UMC, schat hun percentage op 10-30. “Dat is een fors cijfer. Ik moet er wel bij zeggen dat dit vaak mensen zijn die in een universitair medisch centrum (UMC) belanden. Daar is de groep moeilijk behandelbare patiënten relatief groot. De cijfers zijn dus mogelijk wat te hoog.”

De groep difficult to treat is nogal heterogeen, zegt Christiaans. “Je hebt mensen bij wie de ziekte erg actief is; er zitten mensen bij die vooral pijn voelen, én er zijn patiënten die van de medicijnen zo veel bijwerkingen ondervinden, dat deze voor hen geen reële optie vormen.” Er is een EULAR-definitie van difficult to treat: een van de belangrijkste criteria is dat iemand ‘gefaald’ heeft op twee of meer biologicals: of de medicijnen werken niet, of ze geven te veel bijwerkingen.

Neuromodulatie

Er is een techniek in ontwikkeling die mogelijk een therapeutische optie kan gaan vormen voor deze groep van patiënten: ‘neuromodulatie’. Hij of zij krijgt onder de ribbenboog een apparaatje geïmplanteerd – te vergelijken met een pacemaker – dat een paar keer per dag een elektrisch signaal doorgeeft aan het zenuwstelsel. Op zijn beurt zorgt het zenuwstelsel voor afremming van het immuunsysteem.

Neuromodulatie wordt al toegepast bij verschillende ziekten, maar nog niet als remmer van het immuunsysteem. Er is neuromodulatie ontwikkeld via de nervus vagus die op dit moment wordt toegepast om depressie en epileptische aanvallen te onderdrukken. De grote vraag is: werkt het ook tegen RA?

Meer lezen?

Dit artikel staat in ReumaMagazine 5-2025. Je kunt het hele artikel ook hier lezen.