De ongeveer 5,5 miljoen mantelzorgers zijn de grootste groep zorgverleners in Nederland. Toch worden zij als het gaat over het vastlopen van de zorg in Nederland door te veel patiënten en te weinig personeel, zelden genoemd. Mantelzorg is geen vrijwillige keuze, mantelzorgers worden voor het blok gezet en er is sprake van toenemende zorgtaken voor mantelzorgers zegt directeur Liesbeth Hoogendijk van MantelzorgNL. Zij stelt dat de formele zorg, de thuiszorg bijvoorbeeld, voor de mantelzorger bepaalt wat er gebeurt. "Mantelzorger zijn is geen levensinvulling. Je doet het erbij, of ernaast. Het zijn mensen die werken, een gezin hebben. Als je ’s morgens hoort dat de dagopvang niet doorgaat, dan stelt dat mensen voor allerlei problemen. Geen dagbesteding betekent dat de mantelzorger zijn of haar werk moet afbellen omdat er iemand thuis is die zorg nodig heeft. Of de mantelzorger gaat wel naar het werk, wetende dat iemand een slechte dag heeft. Dat zijn dilemma’s waar mantelzorgers geregeld mee worstelen. Je kunt als zorgprofessional niet op die manier over de levens en de invulling van mantelzorgers beslissen.”

Sprake van toenemende zorgtaken mantelzorgers

Toch is dat wat er gebeurt, ziet Hoogendijk. Doordat thuiszorg en wijkverpleging sinds de coronapandemie de roosters nauwelijks nog rond krijgen, is er sprake van toenemende zorgtaken voor mantelzorgers. “En mantelzorgers zeggen niet snel nee. Dat maakt hen kwetsbaar. Een dag is niet erg”, vindt Hoogendijk, “maar dit is structureel. En in de nabije toekomst verandert dat niet want het personeelsprobleem in de zorg blijft.”

Samenwerking

Hoogendijk denkt aan een soort samenwerkingsverband van mantelzorgers, vrijwilligers en zorgprofessionals. Als het mantelzorgers te veel wordt, kunnen zij daarop terugvallen. Een voorbeeld: “We zien nu geregeld dat wijkverpleging belt naar een dochter 30 kilometer verderop om te vragen of zij de medicijnen voor haar moeder wil ophalen bij de apotheek. Maar als een wijkverpleegkundige op wijkniveau weet wie dit nog meer zou kunnen doen, is dat natuurlijk al enorme winst. Om zo te werken is eigenlijk vooral een andere denkwijze nodig.”

Gemakkelijk gezegd…

Roos Scherpenzeel, Expert Informele Zorg, in het bijzonder gemeenten, respijtzorg, samenwerking bij Movisie , reageerde gisteren op dit bericht. “Uit onderzoek weten we dat mantelzorgers gebaat zijn bij een gelijkwaardige samenwerking met professionals uit zorg én ondersteuning. En dat is helaas makkelijker gezegd dan gedaan. Er zijn regelmatig verschillende professionals van verschillende organisaties betrokken bij de zorg en ondersteuning van zorgvragers en hun mantelzorgers.
In de verandertrajecten die Movisie begeleidt, zien we dat gelijkwaardige samenwerking alleen lukt wanneer lokale organisaties ook echt investeren in de samenwerking onderling. Het gaat immers over levens van mensen en die bestrijken vele aspecten. Niet alleen zorg, maar ook praktische en mentale zaken, financiën, opvoeding, afstemming op het werk spelen een rol. Er valt veel winst te behalen in het daadwerkelijk samen de zorg en ondersteuning achter de voordeur aanpakken. Bijvoorbeeld door te zorgen dat verschillende professionals efficiënt samenwerken door niet elk een eigen intake doen. Laten we daar eerst eens op inzetten voordat we een extra appel doen op mantelzorgers.”

In ReumaMagazine schreven we over het Sparkelproject Mantelhelden. Vijf jonge mensen verdiepten zich voor deze voorstelling in de mantelzorg. Aan de hand van toneel, zang en dans kwam aan de oppervlakte wat voor de buitenwereld vaak onzichtbaar blijft. Wil jij in ReumaMagazine vertellen over jouw ervaringen met mantelzorg bij mensen met reuma? Heb je reuma en heb je mantelzorg? Of geef je mantelzorg? Laat het ons weten! Mail de redactie reumamagazine@bdu.nl.

Wil je meer weten over reuma? Kijk dan in de rubriek Reuma van A tot Z.