‘Pandemie, energie, stikstof: Nederland leeft al een paar jaar van crisis naar crisis. De slow-burning crisis van de vergrijzing lijkt intussen aan de aandacht te ontsnappen. De onontkoombare problemen van onze vergrijzende samenleving zien we als eerste opdoemen in de gezondheidszorg: daar zijn oplopende wachtlijsten, personeelstekorten en stijgende kosten aan de orde van de dag. In de discussies over de stijgende zorgvraag is het goed te bedenken dat de gezondheidszorg de grootste werkgever van Nederland is. Elke week werken er 1,4 miljoen mensen in bijvoorbeeld huisartsenpraktijken, ziekenhuizen, ggz, thuiszorg, revalidatiecentra en verpleegtehuizen. Dat zijn meer mensen dan ooit.'
Hoge werkdruk
'Toch kampt de sector op bijna alle plekken met personeelstekorten en hoge werkdruk. Het CBS berekende dat in Nederland in 2040 het aantal mensen boven de 65 jaar gestegen zal zijn naar 5 miljoen, terwijl onze beroepsbevolking zal krimpen. Onze toekomstige samenleving schreeuwt dan ook om een ‘deltaplan voor de vergrijzing’. Dat is er vooralsnog niet. Zorgverzekeraars waarschuwen al jaren voor de gevolgen van de verouderende bevolking.’
Preventie en digitalisering
Van den Berg pleit ervoor dat het kabinet geld vrijmaakt voor gezondere voeding, gezondere woningen en schone lucht. ‘Het kabinet kan daar werk van maken door de gemeenten een ‘gezondheidsplicht’ te geven, inclusief de daarbij horende structurele financiering. Zo zijn gemeenten veel beter in staat de gezondheid van burgers gericht te verbeteren. Preventie en digitalisering helpen het personeelstekort en de werkdruk in de zorgsector te verlichten. Dat betekent in de praktijk dat de bevolking wordt gevraagd actief mee te doen. Nederlanders zullen moeten wennen aan het feit dat de gezondheidszorg van de toekomst meer vraagt van de mensen zelf, van digitale vaardigheden tot en met een gezondere leefstijl. Dat moet al jong beginnen: een gezonde leefstijl op jongere leeftijd is immers van grote, positieve invloed op gezondheid op latere leeftijd.’
Regioplannen
‘Ook een betere organisatie van de zorg helpt. In afwachting van een integrale aanpak van het kabinet zetten zorgverzekeraars zich in om de organisatie van de zorg te verbeteren. Een oplossing vormen de regioplannen, waarin met slimmere coördinatie en organisatie op regionaal niveau wordt geprobeerd de personeelstekorten en hoge werkdruk in de zorg tegen te gaan.’
Vergrijzing
‘Het kabinet moet actief met Nederlanders in gesprek gaan over wat de vergrijzing gaat betekenen (en nu al betekent) voor de toekomst van de gezondheidszorg. Want of we we over tien jaar net zo makkelijk bij de dokter terecht kunnen als nu, hangt vooral af van of we de gezondheidsverschillen kunnen laten verdwijnen en de organisatie van de zorg kunnen verbeteren. En van onze wil om onze leefstijl te veranderen.’
