Verharde huid en moeite met slikken
Systemische sclerose of sclerodermie is een ernstige reumatische aandoening, waarbij meerdere orgaansystemen aangetast kunnen raken. De ziekte houdt in dat het bindweefsel dat bijna overal in het lichaam zit, wordt aangevallen door het eigen immuunsysteem en daardoor ontstoken raakt. Het bindweefsel verstijft en onder meer in de huid, de longen en het maag-darmstelsel kan dit problemen geven. Praktische gevolgen kunnen zijn: een verharde huid, een verminderde longcapaciteit en moeite met doorslikken van voedsel. Systemische sclerose (SSc) is de reumatische aandoening met de hoogste mortaliteit: 9 tot 16 procent van de patiënten overlijdt binnen vijf jaar. De ziekte komt drie keer zo vaak voor bij vrouwen als bij mannen.
Grondig onderzoek naar rituximab
Zeker bij beginnende sclerodermie zijn niet veel medicijnen beschikbaar. Daarom wordt nu een wait-and-see-beleid gevoerd (het beloop in de gaten houden, maar niet direct behandelen). Reden waarom Radboudumc in Nijmegen gaat onderzoeken of de biological rituximab (RTX) effectief kan zijn tegen sclerodermie. Reumatoloog Madelon Vonk: “Er zijn aanwijzingen dat rituximab werkt, maar grondig onderzoek is nog nooit gedaan. Mensen met sclerodermie krijgen nu vaak MTX of mofetil mycofenolaat, maar graag beschikken we over meer middelen. Rituximab wordt soms off label voorgeschreven, maar dat is geen duurzame oplossing.”
Voor SSc geldt wat voor veel reumatische aandoeningen geldt: het is goed om er vroeg bij te zijn. Dit kan schade aan het lichaam voorkómen. Juist van rituximab verwachten de onderzoekers dat het in de vroege fase van de ziekte gunstig kan werken.
Klachten ten gevolge van sclerodermie – zoals ook aan hart, spieren of maag - zijn soms te bestrijden met medicijnen. Maar beter is het de ontstekingen zelf aan te pakken; dat is wat de onderzoekers naar rituximab nastreven.
Onderzoeksgroep
Samen met de academische ziekenhuizen van Leiden en Utrecht stelt Radboudumc een onderzoeksgroep samen van 105 patiënten, waarvan 70 RTX zullen krijgen en 35 een placebo. “Zo’n onderzoeksgroep moet je zorgvuldig opzetten”, zegt Vonk. “Om zinnige uitspraken te doen heb je een minimum aantal deelnemers nodig, maar te veel is ook weer niet goed. Dan wordt het te duur, en de mensen in de placebogroep onthoud je van het te testen middel.” Sowieso kunnen proefpersonen, wanneer zij of hun arts menen dat deelname hun gezondheid schaadt, uit het onderzoek stappen. In dat geval worden zij verder behandeld zoals gebruikelijk.
Lees hier het artikel uit ReumaMagazine 3-2024.
