Johanna Nijlunsing (68) heeft al veertig jaar axiale spondyloartritis (de ziekte van Bechterew). Haar beeldhouwbedrijf bestaat sinds 1988 en is gespecialiseerd in gedenktekens uit hout. Maar wie denkt dat dit verhaal daarover gaat, slaat de plank mis…

Bewust van je lichaam

Samen met collega-beeldhouwer Wilma Koops die Multiple sclerose (MS) heeft, werkte ze de afgelopen jaren aan het project ‘Lastig Lichaam’. “Dat is ons gezamenlijke kunstwerk”, legt Johanna uit. “Je wordt je pas bewust van je lichaam wanneer benen, wervels, hersenen of ogen gaan haperen, tintelen, pijn doen of niet meer functioneren. Je hebt een prachtig lichaam, maar binnenin is er van alles mis.”

Een lach en een traan

En leg dan aan niet chronisch zieken maar eens uit hoe groot de gevolgen van je haperende lichaam zijn voor jouw leven. Johanna en Wilma kozen een originele manier: ze gebruikten hun vakkennis en -vaardigheden om beelden uit hout te hakken. “De beelden roeren verschillende thema’s aan: de lichamelijke klachten, de behandelingen en de emotionele achtbaan waarin je als mens met een ziekte terecht kunt komen. Wij tonen onze kracht in prachtig hout”, zo is op de website te lezen. “Werken in hout is onze grote passie”, legt Johanna uit. “Omdat we twee heel uiteenlopende karakters hebben en ook omdat onze aandoeningen (Bechterew en MS) zich heel verschillend in ons lichaam uiten, maakt Wilma ook heel andere beelden dan ik. Zo ontstond er een mix van grote, kleine, figuratieve en meer abstracte beelden voor binnen en buiten.” De eerste expositie van ‘Lastig Lichaam’, in een klein kerkje in Wirdum, in het noorden van ons land, maakte veel tongen los. “Lotgenoten herkenden zich in onze beelden, ze voelden zich erkend. Mensen die niet te maken hebben met een chronische ziekte, werden wakker geschud. Er volgden gesprekken met een lach en een traan, over doorzettingsvermogen, verdriet, moed en kracht.”

Covid gooide roet in het eten

Die eerste expositie smaakte naar meer. Maar toen gooide de Covid-pandemie roet in het eten. “We werden net als veel anderen in de wacht gezet. We konden ons nergens meer goed tussen nestelen als het ging om expositiemogelijkheden.” ‘Lastig Lichaam’ verdient een grotere kans. Ook daarom vertelt Johanna graag over de expositie. Bijvoorbeeld hoe haar kuurreizen naar Tsjechië en Duitsland haar inspireerden. “Drie weken lang modderen en nagaren, badderen en broeien; pijn en genot gaan hand in hand want kuren is prettig afzien. Drie weken kuren is geen welnessen, zoals wel wordt gedacht, maar oefenen en gemasseerd worden door de pijn heen. En stil liggen in de bron waar het kuuroord beroemd door is geworden. Bronnen met mineraalrijk water, zout, zwavel, ijzer of radon. Je kunt ingepakt worden in klei of krijt en in CO2-zakken liggen. Het veenbad met heet, zwart, dik, stinkend veen is mijn favoriet. Een weldaad door totale gew(r)ichtsloosheid.” Haar kunstwerk van tien holle boomschijven van verschillende houtsoorten verbeelden de bronnen. Het kuren wordt verbeeld met onderdelen van een nepskelet, gedoopt in onder andere veen, zwavel, klei, zout, CO2 en krijt.

Lees hier het hele artikel uit ReumaMagazine 6-2023.