Annette van der Helm, reumatoloog en hoogleraar en een van de onderzoekers van het project van LUMC: “Dankzij MRI weten we nu dat bij reumatoïde artritis (RA) niet alleen de gewrichtsbekleding, het synovium, ontstoken is, maar ook de bekleding rond de pezen van hand- en voetgewrichten, het tenosynovium. Die betrokkenheid van tenosynovitis was nieuw voor ons. Tenosynovitis is bovendien een zeer sterke voorspeller voor het ontwikkelen van RA. Een andere ontdekking was het optreden van botoedeem, wat een sterke voorspeller is van botschade.” Botoedeem is alleen met MRI zichtbaar, niet met bijvoorbeeld een echo. Ook tenosynovitis is met MRI beter te zien.
Nadeel van MRI is dat het veel tijd kost om een scan te maken en deze te lezen, en dat maakt diagnostisch onderzoek duur. In de reumatologiepraktijk wordt MRI daarom weinig gebruikt. Imaging van gewrichten vindt nu vooral plaats met behulp van echografie.
Geld voor onderzoek LUMC
Kunstmatige intelligentie (A.I.) biedt waarschijnlijk meer mogelijkheden. Onlangs kreeg LUMC geld van de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) om deze hypothese nader te onderzoeken. Berend Stoel, medisch informaticus bij de afdeling Radiologie: “het onderzoek loopt enige vertraging op door de coronacrisis. In de AI-onderzoeksgroep werken veel buitenlandse onderzoekers en studenten en die reizen nu met nogal wat beperkingen.” Eén van de deelgebieden van A.I. is deep learning: een computer leert zichzelf via trial and error dingen aan. Deze techniek wordt ingezet bij het lezen van MRI-scans. De computer beoordeelt een MRI-scan als een rooster van pixels en kan snel zien of twee foto’s - van eenzelfde gewricht bijvoorbeeld, een paar maanden na elkaar genomen – verschillen vertonen of niet. Een verandering die kan wijzen op artritis komt zo veel sneller aan het licht”
Harde bewijs
Welke medicijnen zijn beschikbaar om in een vroeg stadium van reuma voor te schrijven? Van der Helm geeft antwoord: “In onze Treat Earlier Trial doen we hier al vijf jaar onderzoek naar. Patiënten met klachten die op een beginnende RA lijken en met ontstekingen op de MRI, krijgen MTX, de standaardmedicatie tegen RA, of een placebo. Per persoon duurt de studie twee jaar: één jaar behandelen en één jaar kijken wat er gebeurt na het stoppen van de medicatie. De laatste patiënt is in het najaar van 2019 ingestapt, dus in het najaar van 2021 doen we de data op slot en starten we de analyse. Dan zien we wie echte en wie placebomedicatie heeft gehad, en of de MTX aanwijsbaar effect had. Het harde bewijs dat MTX bij deze mensen werkt, is er nu dus nog niet.”
