Het proces van verbindweefseling heet fibrose. Bij fibrose ontstaat bindweefsel in een ander weefsel of in organen. Fibrose zorgt ervoor dat er een litteken ontstaat op de plek van een wond. Het gebeurt ook bij veroudering in diverse organen. Er zijn situaties waarin fibrose tot ernstige problemen kan leiden. Bijvoorbeeld als er te veel bindweefsel ontstaat op plekken waar dat niet hoort. Zoals bij mensen met de auto-immuunziekte systemische sclerose of sclerodermie.
“Het meest kenmerkend bij mensen met sclerodermie is de harde strakker wordende huid, maar je ziet fibrose ook terug in de inwendige organen. Die functioneren daardoor niet meer goed. Met het orgaan-op-een-chipmodel gaan we het proces van fibrose testen en gaan we het effect van bestaande en nieuwe medicijnen op fibrose onderzoeken”, legt universitair docent Wouter Verdurmen uit. Hij begeleidt onderzoeker Emma Streutker.
De eerste orgaan-op-een-chip is volgens Verdurmen in 2010 gemaakt in de vorm van een long-op-een-chip. “Daarmee konden onderzoekers het ademproces nabootsen. Sindsdien hebben ze de methode gekopieerd voor verschillende andere organen. De chips worden steeds geavanceerder waardoor we de omstandigheden in het lichaam steeds beter kunnen nadoen. We kunnen ook steeds meer verschillende condities tegelijk testen. Waar we in het begin maar één medicijn konden testen, kunnen we er tegenwoordig wel tien of twintig tegelijk testen.”
Huid en bloed
Voor het fibrose-onderzoek hebben de onderzoekers ervoor gekozen om huid- en immuuncellen, afkomstig uit het bloed, op de chip te plaatsen. Streutker: “Bij fibrose speelt één celtype de belangrijkste rol en dat is de fibroblast. Als je een huidbiopt van een patiënt neemt, kun je die fibroblasten daarna vrij eenvoudig uit het weefsel halen. We nemen het huidbiopt af met een heel klein appelboortje. Daarna volgt de bloedafname. Uit het bloed halen we verschillende immuuncellen zodat we kunnen testen hoe ze bijdragen aan de ziekte en hoe de wisselwerking is tussen deze immuuncellen en de fibroblasten die fibrose veroorzaken. De huid- en bloedcellen plaats ik op een kunststof plaatje van het formaat van een postzegel. Dat is de chip. Die bewerk ik zodat er een omgeving ontstaat waarin de cellen zich net zo gaan gedragen als in het lichaam. Dat hele proces duurt ongeveer een maand.”
Lees het hele artikel uit ReumaMagazine 6-2024.
