Welke medicijnen kun je gebruiken?

De keuze voor de medicatie tijdens de zwangerschap hangt af van de vorm en ernst van reuma, de medische voorgeschiedenis en de situatie van de zwangere (wat is al eerder geprobeerd, wat werkt wel en wat niet). Bij voorkeur bespreek je de behandeling al vóór een eventuele zwangerschap met een zorgprofessional. De vraag is welke middelen tegen reuma dan nog mogelijk zijn tijdens een zwangerschap. Ook om zo min mogelijk last te hebben van de reuma.

Welke reumamiddelen mogen niet?

Het veelgebruikte methotrexaat mag niet gebruikt worden tijdens de zwangerschap. Het middel kan afwijkingen veroorzaken aan de armen of benen, schedel-, het aangezicht en centraal zenuwstelsel. Dit kan ook leiden tot een lager IQ bij het kind. Verder kan het de groei van de baby in de baarmoeder remmen. Hoe groot de kans op deze afwijkingen is, is niet bekend.

Het gebruik van leflunomide wordt afgeraden tijdens de zwangerschap, ook al is er nog niet veel over bekend bij gebruik door de mens. Dit komt omdat het middel in dierstudies al bij hele lage hoeveelheden afwijkingen veroorzaakt. Leflunomide kan heel lang in het lichaam blijven. Daarom is het advies al twee jaar voor een gewenste zwangerschap het gebruik van leflunomide te stoppen.

Ook cyclofosfamide kan niet gebruikt worden tijdens de zwangerschap. Dit middel kan ernstige afwijkingen veroorzaken aan de oren, het gezicht en de armen of benen. Net als methotrexaat kan het de groei van de baby remmen. Na gebruik in het 3e trimester is er een hogere kans op een laag geboortegewicht. Bij dit middel nemen mogelijk de bloedcellen in aantallen af bij de pasgeboren baby. Verder kan cyclofosfamide onvruchtbaarheid veroorzaken.

En welke middelen wel?

Gelukkig zijn er nog wel andere middelen die tijdens de zwangerschap bij reuma kunnen worden gebruikt.

Sulfasalazine mag je gebruiken bij reuma tijdens de zwangerschap. Er zijn veel ervaringen bekend door onderzoek met dit middel. Gebruik bij sulfasalazine ook 0,4 tot 0,5 mg foliumzuur per dag. Deze dosering is gelijk aan de normale dosering bij een zwangerschap.

De veelgebruikte middelen azathioprine of ciclosporine geven waarschijnlijk geen hogere kans op aangeboren afwijkingen. Er is wel een klein risico op afwijkingen in het bloedbeeld van de pasgeboren baby.

Daarnaast kunnen waarschijnlijk hydroxychloroquine (bij een dosis tot 400mg) en chloroquine door zwangere vrouwen met SLE worden gebruikt. Omdat de ziekte tijdens de zwangerschap terug kan komen en dit negatieve effecten kan hebben, wordt stoppen tijdens de zwangerschap niet aangeraden. Verder is de kans groot dat hydroxychloroquine toch in het bloed van de moeder blijft, omdat het een zeer lange halfwaardetijd heeft van 30 tot 50 dagen. Dus ook de foetus krijgt deze middelen in het bloed.

En ook: pijnstillers

Voor de behandeling van pijn tijdens de zwangerschap is paracetamol de eerste keuze. Als paracetamol onvoldoende werkt, kun je af en toe kort NSAID’s gebruiken. De middelen diclofenac, ibuprofen en naproxen zijn binnen NSAID’s de eerste keuze. Maar dat mag alleen in het eerste en tweede trimester, gebruik deze middelen niet zonder overleg in de laatste fase van de zwangerschap. Vanaf 20 weken zwangerschap kunnen deze middelen zorgen voor te weinig vruchtwater of een vernauwing van de ductus arteriosus van de baby (een bloedvat dat de grote lichaamsslagader verbindt met de longslagader). Als er vanaf 20 weken toch voor langere tijd NSAID’s of hoge doseringen nodig zijn, dan zal de gynaecoloog de baby en de hoeveelheid vruchtwater regelmatig moeten controleren.

En hoe zit het met nieuwe medicijnen?

Daarnaast zijn er veel nieuwe middelen op de markt gekomen de laatste jaren. Van de meeste van deze middelen is nog weinig bekend van het gebruik in de zwangerschap. Het is daarom moeilijk om te kunnen zeggen of zwangere vrouwen ze mogen gebruiken. Met sommige middelen als infliximab en adalimumab is wel onderzoek gedaan. Hier zal in de toekomst een artikel over komen op deze website. Informatie is ook te zoeken op de website van Moeders van Morgen (Lareb).

Kortom, het kan dus een uitdaging zijn om de juiste behandeling te vinden als je zwanger bent en reuma hebt. Overleg daarom altijd met je arts voor je zwanger bent en stem af welke behandeling het beste is in jouw situatie.

Onderzoek naar geneesmiddelen bij Moeders van Morgen

Moeders van Morgen is het Nederlandse kenniscentrum van Bijwerkingencentrum Lareb op het gebied van geneesmiddelen bij een kinderwens, tijdens de zwangerschap en het geven van borstvoeding. Op hun website vind je meer informatie over verschillende ziektebeelden en mogelijke geneesmiddelen tijdens de zwangerschap, ook over de behandeling van reuma tijdens de zwangerschap.