In onderzoeken naar medicijnen wordt nog niet vaak naar verschillen tussen mannen en vrouwen gekeken. Wel is er steeds meer aandacht voor verschillen in hoe mannen en vrouwen reageren op medicatie. Zo weten we al dat vrouwen over het algemeen meer bijwerkingen ervaren dan mannen. Ook leiden bijwerkingen bij vrouwen nog eens vaker tot ziekenhuisopnames. We weten nog niet precies hoe dat komt, maar het lijkt te komen door veel verschillende factoren, zoals genetische en hormonale verschillen, maar ook door verschillen in sociale rollen en gedrag.
Monitor biologische medicijnen
Bijwerkingencentrum Lareb keek met de Monitor biologische medicijnen naar verschillen in bijwerkingen tussen mannen en vrouwen die etanercept en adalimumab gebruikten voor een reumatische aandoening. Met de Monitor biologische medicijnen volgde Lareb mensen die een biologisch medicijn gebruikten voor een chronische auto-immuunziekte (zoals reumatoïde artritis en artritis psoriatica). De vragen van deze online vragenlijst gingen over het gebruik van het biologisch medicijn, de ervaren bijwerkingen en de gevolgen van de bijwerkingen.
Van 748 deelnemers die adalimumab of etanercept voor een reumatische aandoening gebruikten, vergeleek Lareb het aantal bijwerkingen, de soort bijwerking en de belasting van de bijwerkingen tussen mannen en vrouwen. Bijna 60 procent van de deelnemers was vrouw. In totaal beschreef bijna de helft van de deelnemers ten minste één bijwerking. Van de groep vrouwen beschreef 55 procent tenminste één bijwerking. Bij de mannen was dit minder, namelijk 38 procent.
Verschillen mannen en vrouwen in soorten bijwerkingen
Mannen en vrouwen beschreven verschillende bijwerkingen. In totaal zijn 264 verschillende soorten bijwerkingen beschreven. Hiervan werden maar 71 soorten bijwerkingen door zowel mannen als door vrouwen beschreven. Vrouwen beschreven meer verschillende soorten bijwerkingen dan mannen. Figuur 1 geeft de meest genoemde bijwerkingen weer. Zowel mannen als vrouwen beschreven pijn op de injectieplaats het vaakst. Vrouwen beschreven daarbij een grotere variatie aan reacties op de prikplaats zoals: jeuk, blauwe plekken, huiduitslag en roodheid. Vrouwen lijken daarnaast vaker blauwe plekken en blaasontsteking als bijwerking te beschrijven dan mannen. Of dit echt vaker voorkomt moet in een grotere groep worden onderzocht.
Belasting van bijwerkingen
Lareb vergeleek ook hoeveel last mannen en vrouwen van hun bijwerking hadden. Deelnemers konden aangeven of een bijwerking helemaal niet belastend, een beetje belastend, redelijk belastend, erg belastend of heel erg belastend was. Hieruit kwam dat zowel mannen als vrouwen bijwerkingen zoals hoofdpijn en longontsteking belastend vinden. Figuur 2 geeft de opgegeven belasting van de bijwerkingen bij mannen en vrouwen weer. Er is geen duidelijk verschil in de belasting van deze bijwerkingen tussen mannen en vrouwen. Mannen en vrouwen hebben weinig last van pijn op de injectieplaats, ondanks dat ze deze bijwerking wel het vaakst beschreven.
Vrouwen ervaren dus meer en andere soorten bijwerkingen van etanercept en adalimumab dan mannen. Het is belangrijk om bijwerkingen altijd met een arts, verpleegkundige of apotheker te bespreken. Zij kunnen je helpen met oplossingen om de bijwerkingen te verlichten.
Auteurs Helen Gosselt, Jette van Lint en Marijn van Es werken bij Bijwerkingencentrum Lareb.
