De personeelstekorten in de langdurige (thuis)zorg lopen op. Mantelzorgers en familie moeten steeds vaker bijspringen, maar kunnen zelden meebeslissen. Met als gevolg: zorgprofessionals dreigen te bezwijken onder de werkdruk terwijl informele zorgverleners zich niet gehoord voelen. Al langer is duidelijk dat de 'sterk geformaliseerde, geïndividualiseerde manier' waarop de zorg in Nederland is georganiseerd op termijn niet houdbaar is, stelt de Raad. Bij ongewijzigd beleid zou in 2040 een op de vier mensen in de sector moeten werken, vergeleken met een op de zeven nu - een onmogelijke en onbetaalbare opgave. Daarom is de relatie tussen zorgprofessionals en informele verzorgers dringend aan herijking toe, aldus de Raad in het stuk 'Anders leven en zorgen'. De informele hulpverlening mag niet langer ondergeschikt worden aan de professionele zorg. In plaats daarvan moeten vrijwilligers, mantelzorgers en andere verleners van informele zorg vanaf het begin gelijk kunnen optrekken met beroepskrachten. Als één zorgteam zouden ze onderling de taken moeten verdelen. Daarmee vraagt RVS om erkenning voor een tendens die zich al langer aftekent in de langdurige zorg, waarin noodgedwongen mengvormen ontstaan tussen beroepsmatige en niet-beroepsmatige hulpverlening.
Zeggenschap voor mantelzorgers
De Raad doet een reeks aanbevelingen die 'direct ter hand genomen moeten worden'. Zo zouden informele hulpverleners zoals mantelzorgers directe zeggenschap moeten krijgen bij het opstellen van het zorgplan. Hulpvragers moeten erop worden gewezen dat zij hun mantelzorgers kunnen machtigen om hun zorgdossier in te zien, zodat die goed geïnformeerd kunnen meepraten over beslissingen. Professionals moeten vervolgens de tijd die opgaat aan afstemming kunnen declareren. Verder adviseert de Raad gemeenten en zorgorganisaties te investeren in mantelzorgvervanging. Ook raadt zij het ministerie voor Sociale Zaken aan 'helphulpen' te introduceren, door mensen zonder betaalde baan vrij te stellen van de sollicitatieplicht zodat zij kunnen bijspringen met lichte taken. Daarnaast kunnen er basisbanen in de zorg worden gecreëerd.
Mantelzorgersvereniging Mantelzorg.NL verwelkomt het rapport als een goede eerste stap voor de vijf miljoen informele zorgverleners die Nederland telt.
Wil je meer weten over reuma? Kijk dan in de rubriek Reuma van A tot Z.
