Volgens Bodewes maakt 60 procent van de mensen met het syndroom van Sjögren chronisch te veel interferon aan. “Als cellen interferon blijven aanmaken, blijft het lichaam antistoffen produceren. Dat leidt bij mensen met Sjögren tot chronische ontstekingen.” De oplossing is simpel zou je denken, maar het remmen blijkt niet eenvoudig. Bodewes: “Dat komt omdat er veel verschillende soorten interferonen bestaan die weer zijn onderverdeeld in subtypes. Sommige middelen slagen erin om een deel van de interferonen te remmen, maar we hebben nog steeds geen medicijn gevonden dat de verhoogde interferonproductie bij mensen met Sjögren effectief kan blokkeren.” 

Meer onderzoek naar interferon

Er moet meer onderzoek komen naar de manier waarop het lichaam interferon aanmaakt. Bodewes richtte zich op twee specifieke types: type I en II. Ze ontdekte dat beide types actief kunnen zijn bij mensen met Sjögren. Bodewes: “We wisten al dat bij mensen met Sjögren interferon I verhoogd kan zijn, maar nu blijkt dus dat er patiënten zijn met zowel verhoogd interferon I als II. Tenslotte is er een groep patiënten waarbij interferon helemaal geen rol lijkt te spelen. Het ziektebeeld bij Sjögren is dus heel verschillend. Daar moeten we bij het ontwikkelen van behandelingen rekening mee houden.”

Ernstig vermoeid

Ook onderzocht Bodewes waarom veel mensen met het syndroom van Sjögren zich ernstig vermoeid voelen. “In andere ziektebeelden is er een verband aangetoond tussen vermoeidheid, ontstekingsstoffen en stoffen zoals interferon. Maar voor Sjögrenpatiënten geldt dat zowel patiënten mét als zonder verhoogd interferon vermoeid zijn. Dat wil zeggen dat de vermoeidheid bij Sjögrenpatiënten niet kan worden toegewezen aan verhoogd interferon.” Ze maakte gebruik van een nieuwe techniek: de SOMA-scan. “Met deze methode kunnen we 1.300 eiwitten onderzoeken in één druppel bloed. Voor het onderzoek hebben we de eiwitten in het bloed van vermoeide en niet vermoeide Sjögrenpatiënten met elkaar vergeleken. In totaal hebben we 14 eiwitten gevonden die het verschil zouden kunnen maken. Dat is een belangrijke eerste stap op weg naar het achterhalen van de biologische processen die de vermoeidheid bij mensen met Sjögren veroorzaken en geeft mogelijk ook aanwijzingen voor een toekomstige behandeling van vermoeidheid.”

Iris Bodewes kreeg voor haar promotieonderzoek de Sjögren Award van de Nationale Vereniging Sjögrenpatiënten.